Jonge kinderen hebben enorm veel fantasie. Van een doos kunnen ze een vliegtuig maken en wat modder, gras en bloemetjes worden een heerlijk soepje. Kinderen beleven veel plezier aan hun fantasie. Maar fantasie biedt veel meer dan alleen plezier. Op vele vlakken helpt fantasie kinderen zich steeds verder te ontwikkelen.
Peuters en kleuters hebben er vaak nog moeite mee om fantasie en werkelijkheid van elkaar te onderscheiden. Dit kan tot prachtig magisch denken, fantasievol spel en lieve fantasievriendjes leiden, maar ook tot angsten en onzekerheden. In de gedachten van kinderen kunnen monsters echt bestaan, peuters kunnen bang zijn weg te spoelen met het badwater en het kan best eng zijn wanneer je gelooft dat je de wereld kan beïnvloeden met jouw gedachten. Jonge kinderen kunnen sommige dingen ook juist heel letterlijk nemen. Na de uitspraak ‘je kan het dak op’ gaan ze op zoek naar een trap en als je zegt dat je iets ‘spuugzat’ bent, denken ze dat je ziek bent en gaat overgeven.
Peuters en kleuters hebben er vaak nog moeite mee om fantasie en werkelijkheid van elkaar te onderscheiden. Dit kan tot prachtig magisch denken, fantasievol spel en lieve fantasievriendjes leiden, maar ook tot angsten en onzekerheden. In de gedachten van kinderen kunnen monsters echt bestaan, peuters kunnen bang zijn weg te spoelen met het badwater en het kan best eng zijn wanneer je gelooft dat je de wereld kan beïnvloeden met jouw gedachten. Jonge kinderen kunnen sommige dingen ook juist heel letterlijk nemen. Na de uitspraak ‘je kan het dak op’ gaan ze op zoek naar een trap en als je zegt dat je iets ‘spuugzat’ bent, denken ze dat je ziek bent en gaat overgeven.
Waarom is fantasie zo belangrijk ?
Het is goed om kinderen de ruimte te geven om hun fantasie de vrije loop te laten. Uiteraard omdat ze er gewoon veel plezier aan beleven, maar ook omdat ze er enorm veel van leren en het de ontwikkeling op vele fronten stimuleert. Jonge kinderen kunnen op een veilige manier – want het is niet echt – in hun fantasiespel oefenen met allerlei vaardigheden en situaties. Een kind dat ‘schooltje’ speelt, ‘vader en moeder’ of ‘winkelmevrouw’ experimenteert met sociale vaardigheden. De ene keer speelt het misschien ‘de vader’ en de volgende keer ‘het kind’. Door deze verschillende rollen aan te nemen in het spel kan het kind zich ook in verschillende perspectieven inleven. Het leert zich verplaatsen in anderen en ontwikkelt zo sociaal inzicht en empathie.
Dat wat het kind nog niet weet of niet snapt vult het in met fantasie, hetgeen daarna getest wordt aan de werkelijkheid. Zo leert een peuter ook steeds beter de ‘grote mensen’-wereld te begrijpen. Fantasiespel kan kinderen ook voorbereiden op nieuwe uitdagingen in hun leven. Zo zien we dat peuters de maanden voordat ze op de basisschool beginnen, vaker ‘schooltje’ willen spelen. Als ouder kan je hier ook gebruik van maken. Zo kan een bezoek aan de dokter of het ziekenhuis heel goed voorbereid worden door samen met je kind de beer een prik te geven.
Kinderen kunnen veel geruststelling vinden in hun fantasie. Een knuffel of denkbeeldig vriendje (meer hierover in het artikel ‘denkbeeldige vriendjes’) kan een enorme steun zijn. En in je fantasie kan je alles naar je hand zetten en kan je een situatie helemaal laten verlopen zoals jij dat wilt, hetgeen het kind een gevoel van kracht geeft en kan helpen nieuwe oplossingen te verzinnen. Je kind leert ‘out-of-the-box’ te denken. Want dat zijn ook zaken die kinderen leren van fantaseren, om flexibel te zijn en creatieve oplossingen te verzinnen. Fantaseren maakt je kind socialer en slimmer.
Helaas kunnen kinderen ook dingen fantaseren waar ze bang door worden. Als ouder kunnen we de angst voor monsters, het afvoerputje in de douche of het donker misschien een beetje onzinnig vinden. Misschien ben je dan geneigd te zeggen dat de angst onzin is, maar dit heeft over het algemeen niet het gewenste effect. Het is beter deze angsten wel serieus te nemen, omdat ze je kind echt bang maken. Door te praten over de angst, de gedachten er achter te ontdekken, uitleg te geven en je kind te helpen onderscheid te maken tussen fantasie en werkelijkheid, kan je je kind vaak beter helpen de angst te overwinnen. Al kan je soms ook juist gebruik maken van de fantasie van het kind om angsten te overwinnen. Zo kunnen een toverzwaard, prinsessengordijnen of boevenspray je kind een gevoel van veiligheid geven.
Hoe kun je de ontwikkeling van fantasie stimuleren?
Je kunt de fantasie van je kind in de eerste plaats stimuleren door vooral niets te doen. Geef je kind de ruimte om vrij te spelen, zonder bemoeienis van buitenaf. Het is belangrijk dat kinderen een niet te volle agenda hebben en de tijd hebben om ‘niets’ te doen en zich te vervelen (over het belang van verveling: “mam, ik verveel me”). Juist deze verveling zorgt er voor dat kinderen hun fantasie gaan gebruiken om zich te vermaken.
Door het aanbieden van uiteenlopend speelmateriaal kan je de fantasie van je kind prikkelen. Hedendaags speelgoed ziet er vaak prachtig uit maar prikkelt de eigen fantasie niet zo erg, omdat het erg realistisch is. Je kunt een complete keuken kopen, een niet van echt te onderscheiden kinderboor en zelfs een doos lego van een auto of gebouw is dusdanig realistisch dat iedere zelfgemaakte creatie er maar magertjes bij afsteek. Terwijl die zelf ontworpen lego-auto natuurlijk veel creatiever en daarom eigenlijk veel mooier is. Speelgoed dat de fantasie prikkelt laat wat meer aan de verbeelding van het kind over. Je kunt dan denken aan verkleedkleren, knutselmateriaal, bouwmateriaal, knuffels en poppen (het liefste een die niets ‘kan’), autootjes etc. Een lege doos, wat kurken en ijsstokjes, plastic bakjes, een omgekeerde pan en twee ‘drum’stokjes en wat jij of je kind nog maar meer verzint kunnen ook heel leuk speelgoed zijn. Ook hierin kunnen kinderen hun fantasie kwijt. Een paar moertjes, stokjes of kralen, een leeg melkpak of een oude borstel kunnen in de verbeelding van een kind veranderen in speelgoed waar lange tijd mee gespeeld kan worden. Je zult niet de eerste ouder zijn die op een verjaardag ontdekt dat de strik op het pakje meer aandacht krijgt dan het cadeautje zelf.
Op een ander moment kan je als ouder wel eens het initiatief tot spelen nemen en een spel verzinnen dat de fantasie prikkelt. Zo kun je samen een verhaal verzinnen, waarbij je om de beurt een stukje van het verhaal verzint. Of bouw samen een wereld van de auto’s, de spoorbaan en de blokken. Maak samen een poppenkastvoorstelling of bouw een mooie hut. Gebruik je eigen fantasie en die van je kind.
En is het even tijd voor een rustmomentje, lees dan lekker samen een paar boekjes of zet een luisterverhaaltje aan. Mooie verhalen prikkelen de fantasie.
Bron: https://www.opvoedadvies.nl/fantasiekind.htm
